Srbija i Arbanija - Tapa blanda

Dimitrije Tucovic u svojoj knjizi govori o balkanski ratovima 1912-1913. u kojima je i sam ucestvovao, i tokom kojih je Srbija okupirala Albaniju. On ocenjuje da `Srbija nije usla u Arbaniju kao brat nego kao osvajac` i da je rdjavom politikom koja nije racunala sa ljudima izgubila svaki dodir sa predstavnicima albanskog naroda i odgurnula ga u mrznju prema svemu srpskom.

Dimitrije Tucovic (1881 Gostilje, Zlatibor -1914, Kolubarska bitka) je bio istaknuti teoreticar i vodja socijalistickog pokreta u Kraljevini Srbiji, osnivac Srpske socijaldemokratske partije, novinar i urednik Radnickih novina i Borbe. Gimnaziju je upisao u Uzicu, gde se upoznao sa idejama socijalizma. Kada je 1899. gimnazija u Uzicu ukinuta, presao je u Beograd da nastavi skolovanje. Tu se ukljucio u radnicki pokret. 1902. godine je organizovao demonstracije studenata protiv politike Nikole Pasica, a 1903. je predvodio martovske demonstracije protiv apsolutistickog rezima Aleksandra Obrenovica, posle cega je morao da emigrira u Zemun. Poslije majskog prevrata, u Beogradu je 2. avgusta 1903. godine odrzan Osnivacki kongres Srpske socijaldemokratske stranke. Radnicke novine, koje je uredjivao Tucovic, su proglasene partijskim organom. Na medjunarodnom planu, SSDP je postala clanica Druge internacionale, gde je Tucovic suradjivao s Rozom Luksemburg, Lenjinom i drugim socijalistima. 1906. je diplomirao prava na Beogradskom univerzitetu, 1907. otisao na specijalizaciju u Berlin, ali se pocetkom 1908. vratio se u zemlju zbog krize u pokretu. Iste godine je izabran za sekretara SSDS. Kao predstavnik stranke ucestvovao je na mnogim medjunarodnim kongresima. Mobilisan je 1912. te je kao rezervni oficir ucestvovao u balkanskim ratovima i srpskom vojnom pohodu na Albaniju. Tucovic je sa srpskom vojskom presao Albaniju sve do Elbasana. Bio je svedok pokolja albanskog stanovnistva u novopripojenim oblastima i o tome je javno govorio. Povratkom iz vojske 1913. ponovo je zauzeo aktivno mesto u radnickom pokretu. Postao je clan Medjunarodnog socijalistickog biroa 1914. Pred pocetak Prvog svetskog rata boravio je u Berlinu sa namerom da doktorira. Medjutim, Austro-Ugarska je te godine objavila rat Srbiji i Tucovic se vratio u domovinu, gde je stupio u srpsku vojsku i ucestvovao u pocetnim pobedama nad Austro-Ugarskom. Dimitrije Tucovic je 20. novembra 1914. u 33. godini zivota poginuo u Kolubarskoj bici protiv austrougarske vojske na Vrace Brdu blizu Lazarevca.